Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk
nazwa obiektu
miejscowość, dzielnica
adres
nr kat.
rodzaj zabytku
datowanie
data i nr wpisu do PRZ
idK
Św.Ducha – widok ogólny Gdańsk - Główne MiastoŚw.Ducha – widok ogólny ( Heiligen Geistgasse ) xarchitektura mieszkaniowa1336 r.-144

opis karty obiektu: Ulica wzmiankowana w 1336 r. jako platea Sancti Spiritus. Nazwa pochodziła od szpitala Św. Ducha założonego w 1333 r. na tym obszarze, który został w 1357 r. przeniesiony na swoje późniejsze miejsce przy ul. Tobiasza. W tym okresie ulicę nazywano „stara ul. Św. Ducha”, a obecną ulicę Tobiasza „nowa ulica św. Ducha” (od ok. 1416 r. zaczęto nazywać ją ulicą Tobiasza). Pierwotnie ze względu na warunki terenowe ulica św. Ducha nie dochodziła do Motławy. Zapewne w połowie ulicy położony był Targ Chlebowy, na którym obcy piekarze mogli raz w tygodniu sprzedawać swoje wyroby. Ulica była zamknięta bramami, od Motławy bramą wodną, i drugą, która znajdowała się w rejonie Targu Drzewnego, obie wzmiankowane były już w 1378 r. Bramę położoną od Targu Drzewnego począwszy od 1574 r. zaczęto nazywać Bramą Dzwonów (Glockentor), prawdopodobnie od znajdujących się w tym rejonie odlewni dzwonów, zburzono ją w 1803 r. Jeszcze w początkach XVII w. odcinek pomiędzy Targiem Drzewnym a Bramą Dzwonów nie był zabudowany. Pierwsze zabudowania można było wznieść, gdy zasypana została znajdująca się tam grobla (rechtstädtisches Stadtgraben). W księdze gruntowej pierwsze domy usytuowane na tym odcinku ulicy odnotowano w 1619 r. W końcu XVIII w. ten fragment zaczęto nazywać „przy Bramie Dzwonów” (am Glockentor) oraz „w Bramie Dzwonów” (im Glockentor), nazwy te utrzymały się jeszcze w początkach XIX w. W połowie tego stulecia dla całej ulicy obowiązywała już nazwa „ul. św. Ducha”.
Literatura dla tej karty:
skrót
autor
tytuł
miejsce/rok wydania
sygnatura
uwagi
idK
idL
idKL
BERTHOLDI (1843)Bertholdi H.Humoristischer Fremdenführer durch Danzig und seine romantischen Umgebungen.Danzig 1843Od 921 8°; 921 a 8°.14461039
Chodowiecki 100Chodowiecki D.Von Berlin nach Danzig. Eine Kunstlerfahrt im Jahre 1773 von Daniel Chodowiecki. 100 Bilder.Berlin 1895Ed 284 2 8°ilustr. tabl. 211441551044
DANZIG (1909)Danzig als Wohnstadt.Danzig 1909Od 1010a 8°14417963
DANZIG. MÖNNING (1939)Danzig. Ed. By Richard and Gisela Mönning.Berlin 1939.Od 4650 8°; Od 4650 a 8°ilustr. s 1314424967
DEUTSCHE DANZIG (1939)Das deutsche Danzig.Berlin 1939Od 1299 4°ilustr.s. 1414434977
DUISBURG (1809)Duisburg F.Versuch einer historisch-topographischen Beschreibung der Freien Stadt Danzig.Danzig 1809Od 910; Od 910 b 8°144421043
FÜHRERFührer durch die Freistadt Danzig.Danzig 1920I 135933ilustr.s.311441711869
ILUSTIERTER (1861)Illustrierter Führer durch Danzig und seine Umgebungen.Danzig 1861Od 931 8°; Od 931 a 8°.14457964
KLOEPPEL (1937-V)Kloeppel O.Das Stadtbild von Danzig in der drei Jahrhunderten seiner .Grossem Geschichte, [w:] Die Baukunst im Deutschen Osten, t.V.Danzig 1937Ec 2996 b 8°ilustr.s.248144621841
KREUZ (1940)Kreuz und quer durch Danzig und seine Seebäder.Danzig [ 1940 ]Od 932a 8°14464965
LINDNER (1901)Lindner A.Danzigs Kunstgeschichtliche Entwicklung. [w:] .Zur Kunstgeschichte Danzigs.Danzig 1901Od 4608 4°14471966
LINDNER (1903)Linder A.Danzig.Leipzig 1903Ea 3209 8°; Od 990 a; b 8°ilustr. s. 106144701016
LINDNER (1913)Lindner A.Danzig.Leipzig 1913II 168146ilustr.s.1111441681896
OBERG (1935 II)Oberg P.Der Beischlag des deutschen Bürgerhauses. W: Die Baukunst im Deutschen Osten. Tom II.Danzig 1935Ec 2996 8°ilustr. s. 814482896
Puettner (1894)Puettner E.Danzig; ehemalige Freie Reichs und Hansestadt; jetzt Hauptstadt der Provinz Westpreussen.Danzig 1894Oa 201 2 8°ilustr. s 6014487968

Źródła karty:
tytul
autor
datowanie źródła
napisy
technika
wymiary
skala
sygn.bibl.
typ
idK
idZ
Fragment ulicy z Kaplicą Królewska, przy skrzyżowaniu z ul. Grobla.NN ok. 1900 Danzig Heilige Geistgasse. Königl. Kapelle druk - pocztówka 9 x 13,8 cm P 1 - Św. Ducha - 3 Fotografie, klisze1441768
Widok ul. Św. Ducha z Targu DrzewnegoNNok. 1920Danzig. Blick auf Holzmarkt druk - pocztówka8,9 x 13,7 cmP 1 - Targ Drzewny - 1Fotografie, klisze1442177
Fragment ulicy, w głębi wieża kościoła NMPNNok. 1925Die Marienkirche von der Heiligen-Geistgasse. Phot. Staatliche Bildstelle-Berlindruk - pocztówka9 x 14 cmP 1 - Św. Ducha -2Fotografie, klisze1441765
Fragment ulicy w głębi wieża kościoła NMP NN ok. 1925 Danzig Heilige Geistgasse. druk - pocztówka 14 x 8,8 cmP 1 - Św. Ducha - 1Fotografie, klisze1441767
Widok ul. Św. Ducha z Targu Drzewnego NN ok. 1920 Danzig - Holzmarkt druk kolor. - pocztówka 8,9 x 13,7 cm P 1 - Targ Drzewny - 7Fotografie, klisze1442178
Widok ogólny od strony Motławy ku Kaplicy KrólewskiejR. T. Kuhn1895 No. 114. Die Heiligegeistgasse 1895. Photogr. u. Verlag von R. Th. Kuhn. Danzig fotografia25 x 19,5 cmAl IV/20/42Fotografie, klisze1441769
Ruiny na ul. Św. DuchaK. Lelewicz1945fotografia27,8 x 28,5 cmAl IV/1 t. 1/87Fotografie, klisze1442252
Ruiny ul. Św. Ducha, widok na Kaplicę Królewską i kościół NMP R. Wyrobek1945 fotografia 12 x 18 cm Al II/90/39 Fotografie, klisze1443142
Ruiny ul. Św. Ducha, widok od północy na kościół NMP i Kaplicę KrólewskąK. Lelewicz1949fotografia24,6 x 25,8 cmAl IV/1/ t. 1/47Fotografie, klisze1443138
Ruiny ul. Św. Ducha, widok na kościół NMP i Kaplicę Królewską K. Lelewicz 1950fotografia 27 x 28,8 cm Al IV/1/ t. 1/50 Fotografie, klisze1443139
Ruiny ul. Św. Ducha i ul. Szerokiej , widok z wieży kościół NMP K. Lelewicz 1951 fotografia 26 x 28,2 cm Al IV/1/ t. 1/59 Fotografie, klisze1443140
Odgruzowywanie ul. Św. Ducha w okolicy Kaplicy KrólewskiejK. Lelewicz1952fotografia23,6 x 28 cmAl IV/1 t.1/88Fotografie, klisze1442253
Odgruzowywanie ul. Św. Ducha w okolicy Kaplicy Królewskiej K. Lelewicz 1952 fotografia 24,7 x 28 cmAl IV/1 t.1/89 Fotografie, klisze1442254
Ruiny domu na ul. Św. Ducha przy rogu ul. Przędzalniczej K. Lelewicz 1952 fotografia 27,8 x 27,2 cm Al IV/1 t. 1/91 Fotografie, klisze1442255
Ruiny na ul. Św. Ducha K. Lelewicz 1952 fotografia 23,7 x 27 cm Al IV/1 t. 1/92 Fotografie, klisze1442256
Ul. Św. Ducha przed odbudową ze zniszczeń wojennychK. Lelewicz1953fotografia28 x 23,4 cmAl. IV/1, t. 1/95 Fotografie, klisze1442206
Ul. Św. Ducha, widok przed odbudową ze zniszczeń wojennych. Kościół NMP. K. Lelewicz 1953 fotografia 24,8 x 27,9 cm Al. IV/1, t. 1/90 Fotografie, klisze1442207
Ul. Św. Ducha - odbudowa, pracownia rzeźbiarsko-kamieniarska K. Lelewicz 1953 fotografia 28,4 x 23,7 cm Al IV/1 t. 1/97 Fotografie, klisze1442260
Widok z ul. Św. Ducha w kierunku MotławyK. Lelewicz 1953 fotografia 27,8 x 28,5 cm Al IV/1 t. 1/100 Fotografie, klisze1442261
Ruiny ul. Św. Ducha, widok od północnego wschodu na Kaplicę Królewską i kościół NMP J. Perkowski1956 fotografia 13 x 17 cm Al II/90/46 Fotografie, klisze1443141
Ruiny ul. Św. Ducha, widok od północnego wschodu na Kaplicę Królewską i kościół NMP J. Perkowski1956 fotografia 13 x 18 cm Al II/90/45Fotografie, klisze1443143
Fragment ul. Św. Ducha z przedprożami M. Murman 1964 fotografia 18 x 23 cm Al. IV/74/3 Fotografie, klisze1442209
Szczyty kamienic ul. Św. Ducha, w głębi wieża kościoła NMP W. Nierzywiński 1972 fotografia 18 x 23 cm Al III/86/18Fotografie, klisze1443156
Fragment pierzei północnej ul. Św. Ducha, do ul. Grobla IK. Nowaliński1980 fotografia 18 x 23 cm Al. III/147/11 Fotografie, klisze1442208
Widok z wieży kościoła NMP północnej pierzei ul. Św. Ducha, w kierunku MotławyK. Nowaliński 1980 fotografia 18 x 23 cm Al III/147/9Fotografie, klisze1443155
Widok ogólny pierzei pólnocnej ul. Św. Ducha, fasady kamienicnr 78-81 K. Nowaliński 1981 fotografia 22 x 13 cm Al III/178/43 Fotografie, klisze1442280
Widok ogólny obydwóch pierzei ul. Św. Ducha od ul. Kołodziejskiej doul. Koziej, nr 21-35 i 117-126.K. Nowaliński1987fotografia30 x 24 cmAl III/160/130Fotografie, klisze1442271
Widok ogólny ul. Św. Ducha od ul. Teatralne w kierunku Motławy, nr 130-135K. Nowaliński1987fotografia24 x 30 cmAl III/160/123Fotografie, klisze1442272
Widok ogólny pierzei pólnocnej ul. Św. Ducha do ul I Grobla, nr 79-101 K. Nowaliński1987fotografia30 x 24 cmAl III/160/125Fotografie, klisze1442273
Widok pierzei pólnocnej ul. Św. Ducha do ul I Grobla, nr 96-101 K. Nowaliński 1987 fotografia 30 x 24 cm Al III/160/124 Fotografie, klisze1442274
Widok ogólny pierzei pólnocnej ul. Św. Ducha do ul I Grobla, nr 91-101 K. Nowaliński 1987fotografia 30 x 24 cmAl III/160/128 Fotografie, klisze1442275
Widok ogólny pierzei pólnocnej ul. Św. Ducha do ul I Grobla, nr 78-101 K. Nowaliński 1987 fotografia 30 x 24 cm Al III/160/127 Fotografie, klisze1442276
Widok ogólny pierzei pólnocnej ul. Św. Ducha do ul I Grobla, nr 83-101 K. Nowaliński 1987 fotografia 30 x 24 cm Al III/160/129 Fotografie, klisze1442277
Widok ogólny pierzei pólnocnej ul. Św. Ducha do ul I Grobla, nr 83-101 K. Nowaliński 1987 fotografia 30 x 24 cm Al III/160/126 Fotografie, klisze1442278
Skrzyżowanie ul. Św. Ducha z ul. Węglarską, kamienica narożna K. Nowaliński 1987 fotografia 30 x 24 cm Al III/160/155 Fotografie, klisze1442279
Fragment ulicy z domem rodzinnym A. SchopenhaueraNNok. 1910fotografia17 x 12 cmAl IV/6/11Fotografie, klisze1441770
Fragment ulicy przy skrzyżowaniu z ul. KoziąE. Thiemannok. 1925fotografia19,5 x 14 cmAL III/93/12Fotografie, klisze1441764
Fragment ulicy, na pierwszym planie przedproża N. Nałęcz Moszczyńskiok. 1930fotografia23 x 17 cmAl III/113/3Fotografie, klisze1441766
Widok ul. Św. Ducha od północny, w głębi Kaplica Królewska i kościół NMP M. Murmanok. 1962fotografia18,3 x 24Al IV/74/1Fotografie, klisze1443159
Widok z wieży kościoła NMP pierzei pólnocnej ul. Św. Ducha do ul I Grobla w kierunku Motławy NNok. 1930Gesamtansichtpocztówka - druk10,3 x 14,8 cmP-1 - widok ogólny - 5Fotografie, klisze1443153
Fotografia lotnicza Targu Drzewnego i Targu Węglowego i okolicznych ulic. Dobrze widoczna północna pierzeja ul. Św. Ducha od ul. Węglarskiej do ul. Grobla I NN Aufn. Aerokartograph. Institut A-G., Breslauok. 1930Luftschiff "Graf Zeppelin" über Danzig - Fliegeraufnahmepocztówka - fotografia10,4 x 14,7 cmP-1 - widoki ogólne - 23Fotografie, klisze1443151
Plan GdańskaBushe D.1869 rPlan von Danzig sekcja 6, 10litografia64 x 84 cm1 : 1000C I 41.1Kartografia1442196
Plan GdańskaNN1927 rFreie Stadt Danzig Gelaendeplan PL 22.39, PL 22.40litografia64 x 92 cm1:1000B 552Kartografia1442197
Plan GdańsakaNN1927, 1929, 1935Gelaendeplan der Freien Stadt Danzig ark. XI 20litografia48 x 71 cm1:2500B 553Kartografia1442198
Plan wodociągów ŚródmieściaWittwerck M.1717 r. ( kopia 1719 r)Plann der Rechten Stadt Dantzigrękopis kolor. 69 x 96,5 cmok. 1:724C III 246Kartografia1442200
PLan GdańskaBushe D.1869 rSituations Plan von Danzig sekcja 6, 10rękopis kolor.82 x 59 cm1:1000C III 610Kartografia1442199
Kościół Mariacki znad dachów domów ul. Św. Ducha i SzewskiejKreisel, Paul (1891-1982)ok. 1920-30Paul Kreisel [sygn.]akwaforta, akwatinta akwaforta, akwatintakompozycja 30 x 34,9 cm, ark. 43,6 x 46,7 cmNr inw. 2464Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1443475
Kościół Mariacki znad dachów ul. Św. Ducha - tu: szczyty kamienic nr 33-36 oraz szczyty nieustalonych kamienic za wylotem ul. SzewskiejKreisel, Paul (1891-1982)ok. 1920-30Paul Kreisel [sygn.]akwaforta, akwatintakompozycja 14,5 x 19,3 cm, ark. 18,4 x 24,3 cmNr inw. 6374Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1443471
[St. Katharinen m. Giebelhäusern] - widok na kośc.św. Katarzyny, Basztę Jacek, kośc.św. Brygidy i św. Mikołaja; na pierwszym planie szczyty domów ul. św. Ducha w okolicach numerów 120-129.Berthold Hellingrath (1877-1954)[1926]“B. Hellingrath” ołówkiem poniżej pr.d.akwaforta, sucha igłakompozycja 8,9 x 13,6 cmGr.Al. 4279/1Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1449218
Ulica Św. Ducha ujęta od strony Motławy, z: Illustrierte Zeitung, 1893Monogramista Szpk.1893Heiligengeistgassedrzeworyt sztorcowy kolorowany11,8 x 6,6 cmnr inw. 6254Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1442125
Ulica Św. Ducha od strony Motławy, z tekstem na odwrociuAdolf Closs według kompozycji Gustava SchoenleberaIV ćwierć XIX wiekuDanzig: Heiligengeistgasse.drzeworyt sztorcowy, kolorowany20,8 x 17,9 cmnr inw. 6271Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1442126
[Kościół Mariacki ujęty znad ul. Św.Ducha] - w: „Danzig. 8 Original – Steinzeichnungen von Otto Wolfgang Spieβ...” - widoczne górne części fasad domów pomiędzy ul. Kozią (Ziegen-Gasse) a Szewską (Korkenmacher-Gasse).Spiess, Otto Wolfgang (1893-1931)ok. 1920Nadruki na dolnym marginesie: „Druck: Bodenstein & Miehlke” i „Verlag: Danziger Verlagsgesellschaft M.B.H.”litografiaarkusz 46,3 x 34,8 cmGr.Al. 4296/6Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1449219
Widok ogólny zimą, pierzeja południowa i północna ujęte od Bramy Św. Ducha w stronę ulic Mokrej i Przędzalniczej, [w:] Arthur Lindner, Danzig, Verlag von E. A. Seeman, Leipzig 1903, s. 106, il. 97.Gottheilprzed 1903Heiligengeistgasse. (phot. v. Gottheil.)reprodukcja fotografii13,8 x 9,9 cmEa 3209, 8 / Gd 38Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1442510
Pierzeja północna (szczyty kamienic 75 do 83) i dachy kamienic pierzei południowej ul. Św. Ducha, w: O. Kloeppel, Das Stadtbild von Danzig in den drei Jahrhunderten seiner grossen Geschichte, Danzig 1937, s. 247, il. 165NNprzed 1937Abb. 165. Blick auf die Suedfront der Heiligen-Geist-Gasse mit Johannis- und Katharinenkirche im Hintergrund.reprodukcja fotografii9 x 11,7 cmEc 2996a, 8oRysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1443152
Widok ogólny obu pierzei od wschodu (od Motławy), w: O. Kloeppel, Das Stadtbild von Danzig in den drei Jahrhunderten seiner grossen Geschichte, Danzig 1937, s. 248, il. 166NNprzed 1937Abb. 166. Blick in die Heilige-Geist-Gasse mit alten Beischlaegen.reprodukcja fotografii14 x 11,7 cmEc 2996a, 8oRysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1443154
Przedproża na ul. Św. Ducha, w: Hans Bernhard Meyer, Danzig in 144 Bildern, Leer 1956, 6 wyd.: 1975, il. nlb. 67.NNprzed 1940[...] Beischlaege in der Heiligen-Geist-Gasse.reprodukcja fotografii8,6 x 12,5 cmIII 154401 (Gd 30)Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1443207
Kaplica Królewska od północnego zachodu [w:] E. Volmar, Danzigs Bauwerke und ihre Wiederherstellung, Danzig 1940NNprzed 1940Koenigliche Kapelle, erbaut 1680 - nach der Wiederherstellung 21reprodukcja fotogtafii16 x 13,5 cmOc 720, 4°Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1442185
Widok ogólny z góry z obecnej ul.Wały Jagiellońskie, z: H.B. meyer, Danzig in 144 Bildern, Leer 1975 (wyd. 6), s. 39 w numeracji ciagłejNNprzed 1945Im Luftbild (rechts Mitte) erkennt man es wieder und sieht auch den Holzmarkt ...reprodukcja zdjęcia lotniczego 10,2 x 13 cmIII 154401Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1442511
Przedproża kamienic z pierzei północnej z odcinka od ul. Bosmańskiej (?).Schoenborn Bronisław (1909 - 1971)1938"Sch 1938". Na odwrocie: "Nr 13" i "Rys. B. W. Schoenborn. Gdańsk - przedproża przy ul. św. Ducha" "Sch 1938". Na odwrocie: "Nr 13" i "Rys. B. W. Schoenborn. Gdańsk - przedproża przy ul. św. Ducha".rysunek czarną i białą kredką25 x 34,8 cmNr inw. 3829Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1442557
Via S. Spirito con Capella Reale. Widok (uogólniony) południowej pierzei Św. Ducha od Kaplicy Królewskiej i wlotu ul. Podkramarskiej w kierunku ul. Szewskiej.Schoenborn Bronisław (1909 - 1971)1938Via S. Spirito con Capella Reale. Sch 1938rysunek czarną i białą kredką oraz ołówkiem35 x 25 cmNr inw. 3916Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1442560
Przedproża kamienic pierzei północnej - ujęcie w stronę Bramy Św. Ducha.Schoenborn Bronisław (1909 - 1971)1938"Sch 1938". Na odwrocie: "Via S. Spirito".rysunek ołówkiem i czarną kredką34,5 x 24,7 cmNr inw. 3924Rysunki, grafiki, reprodukcje, inne techniki1442558

Login:
Hasło: